Kafa travmaları tedavisinde Medipol’den öncü adım!

Medipol Üniversitesi, kafa travmaları tedavisinde öncü bir çalışmaya imza atıyor. Beyni etkileyen kaza ve nörolojik hastalıklar sonrası ortaya çıkan zihinsel ve davranışsal bozuklukların tedavi edildiği “Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği”nin ardından “Bilişsel Rehabilitasyon Yüksek Lisans Programı” Eylül ayında ilk öğrencilerini kabul edecek. Yetiştirilecek uzmanlar, kafa travması geçirmiş kişilere tedavi, terapi ve eğitim hizmeti verecek.

Toplumsal bir infial uyandıran Özgecan Aslan cinayetinin faili Suphi Altındöken’in 17 yaşında geçirdiği feci bir motosiklet kazası sonrası şiddete eğiliminin artması ve annesi ve kız kardeşi dâhil çevresine zarar vermesi, akıllara “Bu şiddet eğilimi tedavi edilebilir miydi?” sorusunu getirdi. Kamuoyuna bu denli yansımasa da, benzerleri her gün yaşanan şiddet olaylarının bir kısmının kaynağında genetik özellikler ve çevresel şartların yanında “kafa travmaları” dikkat çekiyor. Yapılan araştırmalar, suça karışan insanların %31’inin son 5 yıl içinde kafa travması yaşayan insanlar olduklarını ortaya koyuyor. Benzer bir oran çocuk ve ergen suçlular arasında da mevcut.

MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ, ÜLKEMİZDEKİ BOŞLUĞU DOLDURACAK!
Günümüzde İngiltere başta olmak üzere Avrupa’nın pek çok ülkesinde ve ABD’de kafa travması yaşayan hastalara bütüncül bir yaklaşımla (tedavi, terapi, eğitim) hizmet veren merkezler bulunuyor. Ülkemizde ise bu alanda büyük bir boşluk var. Zira bu alanda uygulama yapacak ya da uzman yetiştirecek hiç bir merkez ve bir eğitim müfredatı bulunmuyor. Medipol Üniversitesi Hastanesi bünyesinde açılan “Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği” tam da bu ihtiyaca cevap veriyor. Poliklinik, ayrıca konu hakkında bilimsel araştırmalar yapmayı da amaçlıyor ve bunun için Rejeneratif ve Restoratif Tıp Araştırmaları Merkezi (REMER)’in alt ünitesi olarak faaliyet gösteren Klinik, araştırma noktasında “Nöropsikoloji Laboratuvarı” ve “Klinik Elektrofizyoloji ve Nöromodülasyon Laboratuvarı”ndan destek alıyor. Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniğine başvuran hasta önce nöropsikometrik testler ve uzman muayeneleriyle hasarlı zihinsel işlevlerinin belirlenmesi ve rehabilitasyon sürecinin planlanması için değerlendiriliyor. Ardından uzman eşliğinde haftalık ya da daha sık seanslar halinde ihtiyacı olan rehabilitasyon programına alınıyor. Aile ile de görüşülerek hastanın evde yapacağı egzersizler ve ödevler programa ekleniyor. Hastanın ihtiyacına göre bilgisayarlı egzersiz programları, ilaç ve psikoterapi programları ya da transkranial uyarım (TMS), direkt kranial uyarım (dCS) gibi nöromodülasyon teknikleri de uygulanıyor. Tedavi süreci haftalardan aylara uzayabiliyor.

“BİLİŞSEL REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI”
Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği’nin yanı sıra 2015 yılı sonunda bilişsel rehabilitasyon eğitimi vermek üzere Türkiye’de ilk defa Medipol Üniversitesince “Bilişsel Rehabilitasyon Yüksek Lisans Programı” açıldı. Nöroloji, psikoloji, fizyoterapi, ergoterapi, dil ve konuşma bozuklukları vb. gibi pek çok disiplinden öğretim üyesi uzmanın denetiminde bu yıl Eylül ayından itibaren öğrenci alınacak ve bu alanda çalışabilecek uzmanlar yetiştirilmeye başlanacak. Öğrencilerimiz, alanında uluslararası düzeyde başarıya sahip bilim adamlarından eğitim alma ve beraber araştırma yapma imkânına sahip olacak. Yetişecek uzmanlar tedavi kurumlarında çalışabilecek.

“BİLİŞSEL REHABİLİTASYONDA YENİ YAKLAŞIMLAR” WORKSHOPU
Medipol Üniversitesi ayrıca Türkiye’de bilişsel rehabilitasyon alanında var olan durumu masaya yatırmak, bu alanda çalışanları birbirleriyle tanıştırmak ve uluslararası tecrübenin Türkiye’deki gruplara aktarılmasını sağlamak amacıyla önümüzdeki Ekim ayında İstanbulda, Medipol üniversitesi bünyesinde Uluslarası bir workshop düzenliyor. “Bilişsel Rehabilitasyonda Yeni Yaklaşımlar” başlığını taşıyan workshop, TÜBİTAK’ın desteğiyle gerçekleştirilecek.

***

KAFA TRAVMASI VE SUÇA KARIŞMA
Kafa travmaları elbette ki suçun tek kaynağı değil. Medipol Üniversitesi Hastanesi Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği Uzmanlarından Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu’nun verdiği bilgilere göre kafa travması geçirenlerin yarısı hiçbir suça karışmamış durumda. Ancak kafa travmasının şiddete dayalı davranışları artırabileceği ihtimali, göz önünde bulundurulması gereken önemli bir durum. Hanoğlu bu noktada şu bilgileri verdi: “Beynin özellikle frontal lob denilen yargılama ve karar verme ile ilişkili bölgelerini etkileyen kafa travmaları, kişinin kendini kontrol edebilme davranışını etkileyebiliyor. Suç ile ilişkisinin ötesinde Kafa travmaları, trafik kazaları, spor yaralanmaları vb. nedenlerle genç insanların sıklıkla başına gelen bir durum. Kafa travması yaşayan bireyler, oluşan beyin hasarı nedeniyle eğitim, iş ve toplumsal yaşamlarında ciddi sorunlar yaşıyor ve yalnız kalıyor.”

ÇÖZÜM İÇİN ANAHTAR KAVRAM: BİLİŞSEL REHABİLİTASYON
Kafa travması sonrası yaşanan nörokognitif, davranışsal ve psikolojik durumları dikkate almak ve önemsemek oldukça önemli. Prof. Hanoğlu’ya göre rehabilitasyon programları oluşturulmalı ve gerekli olan hastalarda bu programlara katılma olanağı tanınmalı: “ Bu insanlar için İşe ve gündelik hayata tekrar yetkin bir biçimde katılımın sağlanabilmesi açısından bilişsel rehabilitasyon çok önemli bir fırsat oluşturuyor. Bilişsel rehabilitasyonun alanı kafa travmaları ile de sınırlı değil. Beyin hasarına yol açan ve ardından akli melekeleri ve davranışları etkileyen her türlü hastalık ve durum, örneğin beyin felci (inme), kalp durması sonrası ortaya çıkan akli melekelerde kayıplar, epilepsi, tümör, nörodejeneratif ve diğer nörolojik hastalıkların ardından ortaya çıkan bilişsel/akli melekelerdeki eksiklik ve/veya hasarlar sonrasında beyin kaybolan fonksiyonlarını tekrar kazanmak için bu tarzda özel tedavilere ihtiyaç duyar.”

BİLİŞSEL REHABİLİTASYON NEDİR?
Nörolojik hasarları takiben ortaya çıkan dikkat, yürütücü işlevler, bellek, dil, görsel algı-yapılandırma vb. gibi alanlarda ortaya çıkan bilişsel işlevlerdeki bozulmaları düzeltmeye veya azaltmaya, hastanın kaybolan işlevsellik ve uyumunu yeniden yapılandırmaya yönelik çalışmalara “bilişsel rehabilitasyon” adı veriliyor. Bilişsel rehabilitasyon doğası gereği nöroloji, psikoloji, fizyoterapi, dil ve konuşma bozuklukları vb. gibi pek çok disiplinin uğraşı alanına giren “multidisipliner” bir alan. Bilişsel rehabilitasyon, hastanın beyin hasarına ve bunun davranışsal yansımasına uygun olarak sinir sistemi üzerinden “plastisite” adı verilen iyileştirici değişimler meydana getirerek ve bunun davranışa yansımasını sağlayarak yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik aktiviteleri planlama ve uygulama süreçlerini içeriyor.